Psikoteknik Testler Nelerdir?

Psikoteknik belgesi, kişilerin bedensel ve psikolojik durumlarının sürücülük yapmaya elverişli olup olmadığını gösteren belgedir. Psikoteknik değerlendirme sürecinde sürücülere çeşitli testler uygulanır.

Psikoteknik testleri 3 grup altında toplayabiliriz;

  • Zihinsel beceri testleri,
  • Psikomotor testleri,
  • Kişilik – Güvenlik testleri

Psikoteknik testi toplamda 12 testten oluşmaktadır;

Zihinsel Beceri Testleri;

  • Seçici Dikkat Düzeyi Testi
  • Sürekli Dikkat Testi
  • Görsel Algı ve Bellek (Taşistostopik) Testi
  • Görsel Süreklilik Testi
  • Anlama ve Değerlendirme (Muhakeme) Testi

Psikomotor Testleri;

  • Koordinasyon (Görüş Açısı) Testi
  • Hız ve Mesafe Algılama Testi
  • Çarpışma Zamanı Tahmin Testi
  • Tepki Hızı (Determinasyon) Testi
  • Çevresel Görüş Testi

Kişilik – Güvenlik Testleri;

  • Trafiğe İlişkin Görüş Testleri
  • Kişilik Envanteri

Psikoteknik değerlendirme testlerini detaylı inceleyecek olursak;

Dikkat Düzeyi Testi

Dikkat düzeyi testinde, sürücünün, karmaşık tepki uyaranlar arasından belirli uyaranları ayrıştırması istenerek, seçici dikkat düzeyi ölçülmektedir. Şoförlerin uzun süre monoton bir ortamda seçici dikkat düzeylerinin düşebileceği ihtimalini göz önüne alındığında ve kazaların ana nedenlerinden birinin dikkat ve konsantrasyon kaybı olduğu düşünüldüğünde sürücülerin dikkat düzeyinin belirlenmesi güvenli sürücülük için çok önemlidir.

Muhakeme Testi

Soyut görsel şekiller arasındaki ilişkilerin kavranması ve fark edilmesi üzerine kurulu olan bu testte, kişilerin olaylar arasındaki ilişkileri anlama,değerlendirme yetenekleri ölçülür. Olayları ve olası sonuçlarını algılamanın sürüş esnasında olası riskli durumlardan uzak durmak için birinci derecede öneme sahip olduğu kesindir. Muhakeme yeteneği düşük kişilerin bulundukları ortamdaki olayları algılayamadıkları ve buna bağlı gerekli tedbirleri almamaları nedeniyle riskli durumlara düştükleri ve kazaya karıştıkları veya neden oldukları belirlenmiştir.

Hız ve Mesafe Algılaması

Bu testte adayın, uyaranların hareket hızını ve uyaranlar arası mesafeyi tahmin etme becerisi ölçülür. Sürücülük becerisini belirleyen en önemli unsurlardan birisini oluşturması açısından önemlidir. Hız mesafe tahmin testi sonuçları sürücünün temkinli veya riskli araç kullanma eğilimini hakkında da önemli bilgiler vermektedir.

Görüş Açısı ve Koordinasyon

İkili İşlem Becerisi Periferal Görme Becerisi ile ilgili değerlendirme, 120 ile 140 derecelik açı içinde başın sağ ve sol ekstreminden, yani bu açıdan verilen uyaranların kişinin görüş açısına ne zaman girdiğinin incelenmesidir. Bu test, adayın dikkatini, karşısında yer alan bir göreve, direksiyon kullanarak yoğunlaştırdığı esnada, sağ ve soldan gelen uyaranları fark ederek tepki vermesi üzerine kuruludur.

Tepki Kalitesi ve Hızı

Yoğun Uyaran Akışı ve Stres Altında Tepki Hızı ve Kalitesi Bu testte, farklı renklerdeki görsel uyaranlara ve farklı tonlardaki sesli uyaranlara aday tarafından verilen doğru tepkiler ve bu tepkilerin hızları ölçülür. Ani ve panik bir durumda adayın ne kadar hızlı ve ne derece doğru tepki verebileceği ölçülür. Sürücülerin ani değişimleri ne kadar çabuk ve doğru fark edip tepki verdiklerinin ölçümüdür.

Görsel Süreklilik

Karmaşık görüntülerin olduğu bir ortamda, dikkatin belirli bir yön üzerinde kontrollü şekilde yönlendirilebilmesi. Bu test kişinin aşağıdaki özellikler açısından ne derece yeterli olduğunu gösterecek veri sağlar:

  • Görsel olarak karmaşık yapılanmış ve belirsiz ortamlarla başa çıkabilme (dikkat yöneliminin böyle bir ortamda dahi korunabilmesi),
  • Görsel bir ortamda dikkat dağıtıcı unsurları eleyebilme ve dikkat dağıtıcılara karşı direnç gösterebilme,
  • Yönlendirmeyi sağlayan, işaretleri (indikatörleri) takip edebilme,
  • Sürekli dikkatin korunabilmesi.

Sürekli Dikkat ve Problem Çözme

Sürücünün sürekli dikkat performansı ölçülmektedir. Bu testte adaylara her soruda ekran üzerinde 4 yukarıda biri aşağıda olmak üzere toplam 5 adet şekil gösterilmektedir. Sürücülerden beklenen , aşağıda verilen şeklin yukarıdaki şekillerden birisi ile aynı olup olmadığına hızlı bir şekilde karar vermeleridir. Şekiller arası farklılıklar var ise sürücüden beklenen olumsuz yanıt vermesidir.

Trafik Algı Testi

Kısa sürelerle (1 saniye) gösterilen trafikle ilgili görüntüler sonrasında görsel algılama performansını ve algısal hızı ölçen testtir.

Biz Sizi Arayalım

    Psikoteknik Özel Cihazlar Kullanarak Kişinin Zihinsel ve Psikomotor Yetenek Düzeylerinin Ölçülmesini Kapsar. Araç sürücülerinin alman eğitimlerden biri olan psikometri, dikkat dağınıklığı, algı, hafıza ve muhakeme yeteneklerini kontrol etmek için yapılan bir işlemdir. Motor becerilerinin, tepki hızı, vücut koordinasyon becerilerinin ve psiko-motor becerilerini içerek bu teknik, sürücü koltuğuna oturan herkes için önemlidir.

    Psikoteknik Değerlendirme, İnsan unsurundan kaynaklı trafik kazalarını asgariye düşürmek, sürücünün trafiğe çıktığı andan itibaren hafıza ve hız kontrolü gibi durumlarda davranış ve tepkilerini ölçmek için uygulanıyor.

    Psikoteknik test belgesi almak isteyenlerin, İl Sağlık Müdürlükleri tarafından yetkilendirilen merkezlerde 1 saat süren ve bir dizi testten oluşan psikoteknik testine girmeleri gerekiyor. Sürücüler test sonrası alınan psikoteknik raporu ile birlikte bir psikiyatri uzmanına muayene oluyorlar. Sonrasında alınan raporlar İl yada İlçe Sağlık Müdürlüklerince onaylanıyor.

    Özel ve resmi kuruluşlarda sürücüler için uygulanmakta olan psikoteknik değerlendirme asgari ücreti, değerlendirmenin uygulandığı ilin il sağlık müdürlüğü tarafından, o ildeki uygulayıcıların ve ilgili meslek kuruluşunun görüşü alınarak, il umumi hıfzıssıhha kurulu kararı ile belirlenebilir.

    Psikoteknik belgesi 5 yıl süreyle geçerlidir. Her 5 yılda bir tekrar teste girilerek belge yenilenmelidir.

    • Ehliyet
    • Nüfus cüzdanı
    • Ehliyet iadesi için başvurulduysa ceza tutanağının fotokopisi
    • Türk vatandaşı olmayan kişiler için ise il göç idaresinden oturma izni

    Psikoteknik tesleri toplamda 1 saat sürmektedir. Testin ardından başarılı olan adaylar e-devlet üzerinden psikoteknik belgelerini temin edebilirler.